بسم الله الرحمن الرحیم
مولای ما شیعیان علی (ع) می فرمایند: بالاخلاص یکون الخلاص
اخلاص یعنی: خالص کردن، پاکیزه کردن قصد و نیت و عمل است از غیر خدا
اهمیت: این موضوع آنقدر اهمیت دارد که شرط قبولی اعمال به حساب می آید و در مقابل آن بحث ریا است که باعث بطلان تمام اعمال به ظاهر نیک خواهد بود.
داستان حضرت یوسف را با هم مرور کنیم. بعد از تعبیر خواب و مسلم شدن هفت سال خشکسالی بعد از هفت سال وفور نعمت همگی به فکر کاشت بیشتر گندم افتادند، همگی گندم ها را جمع آوری کردند، همگی ذخیره کردند و همگی از روند کار راضی بودند تا اینکه آغاز هفت سال فحطی فرا رسید. همگی به انبارها مراجعه کردند اما کاهنان معبد با تعجب دیدند تمام گندم ها خراب شده است. وقتی علت را پیگیری کردند فهمیدند که باید زمان ذخیره کردن گندم ها چه نکاتی را رعایت می کردند که نکرده اند. و بی توشه ماندند. اگر میخواستند جبران اشتباه را هم بکنند نمی توانستند چون هفت سال وفور نعمت پایان یافته بود. و لذا محکوم به شکست بودند. و شکست خوردند.
چنانچه ما زحمت کشیده، به نظر خودمان کارهای نیک فراوان انجام داده، آنها را ذخیره کرده تا زمان مرگ (آغاز قحطی) ولی زمانیکه قرار است به اعمالمان رسیدگی شود ببینیم اعمالمان را آنگونه که باید ذخیره می کردیم ذخیره نکرده ایم چه چاره ای را می توانیم جستجو کنیم. تصور کنید اگر فلان قاری قرآن را می پرسند چه عملی را برای ما آورده ای می گوید من قرآن با صدای خوش می خواندم. خطاب می رسد آنرا که برای ما نمی خواندی برای ما چه آورده ای و او را روانه ی دوزخ کنند. فلان هیئتی که پول فراوانی را هزینه کرده بوده است. فلان سخنران و مداح، فلان مسئول خیریه، کسی که دائم روضه خوانی داشته، کسی که دائم انفاق میکرده و... چه جوابی خواهیم داشت. تازه باید بدانیم که اینها اعمال خوب ما هستند و حسابشان از اعمال بد ما به حساب جداست.
این نوع غافلگیر شدن مانند گل خوردن در دقیقه ی 90 می باشد. جای جبران کردن ندارد و باید از الآن به فکر بود.
علامه طباطبایی رضوان الله تعالی علیه در بیانی با این مضمون می فرمایند: از اکسیری صحبت شده که اگر به مس بزنند او را طلا می کند. می فرمایند من نمی دانم چنین چیزی هست یا خیر ولی من اکسیری را می شناسم که اگر به اعمال کوچکمان او را بزنیم عملمان بزرگ می شود اگر به عمل کم رنگ مان بزنیم پر رنگ می شود تا جائیکه همان عمل کوچک دستگیر دنیا و آخرتمان شود. بعد می فرمایند آن اکسیر چیزی نیست جزء اخلاص.
مثلا می شنویم یک مجلس بزرگی برگزار شده است. سیل جمعیت آمده اند. فلان سخنران، فلان مداح، پذیرایی جمعیت و صرف شام تا اینکه همه می روند بعد می بینیم خداوند فقط عمل کسی که جای درب ورودی کفش ها را جفت می کرده است پذیرفته و بس. همان عمل دستگیر او شده و آخرتش را بیمه کرده است.
زمان جنگ تحمیلی در کنار اهدایی های مردم به صورت کاروانهای بزرگ شاهد بودیم که قلک یک بچه یا نامه ی فلان دانش آموز مدرسه ابتدایی به رزمندگان الگو قرار می گرفت.
باید محبت کردن ما، دشمنی کردن ما، خدمت کردن ما، عبادت کردن ما، تحمل کردن ما و صبر ما و همه و همه ی اعمال ما اکسیر اخلاص را داشته باشد تا به حساب آید والا در زمان قحطی چیزی به همراه نخواهیم داشت.
آثار اخلاص
اخلاص آثار بسیار زیادی دارد از جمله خوشنودی خداوند و قبولی اعمال و داشتن سرانجام خوب که کم و بیش به آنها اشاره شد. از دیگر آثار اخلاص بصیرت و حکمت است. از رسول گرامی اسلام (ص) نقل شده است که می فرمایند: مَنْ أَخْلَصَ لِلَّهِ أَرْبَعِینَ یَوْماً فَجَّرَ اللَّهُ یَنَابِیعَ الْحِکْمَةِ مِنْ قَلْبِهِ عَلَی لِسَانِهِ. [بحار الأنوار، ج67، ص249 - عدةالداعی، ص232 و ...]. یعنی: اگر کسی چهل روز خالص برای خدا باشد، خداوند حکمت را از قلبش بر زبانش جاری می‌کند.
- رسیدن به آرامش: ما می دانیم بسیاری از استرس ها و نگرانی های ما در رابطه با نحوه ی برخورد دیگران با ما است مثلا: دعوتش کردم ولی دعوت نکرد. جلوی پایش بلند شدم ولی بلند نشد. خدمت کردم ولی بی مهری کرد و...اگر ما اعمالمان یعنی سلام کردنمان، دعوت کردنمان، خدمت کردنمان و... همه برای خدا باشد دیگر جای نگرانی نیست. چرا که خداوند اولا میداند و می بیند در ثانی عادل هست و پاداش می دهد و می تواند هم پاداش بدهد. اینکه وظیفه ی انسان ها جواب سلام دادن، جواب خدمت را با خدمت دادن و...امری بدیهی است اما اینکه ما استرس داشته بخاطر اینکه دیگران وظیفه خودشان را انجام نداده اند خیر.
راه رسیدن به اخلاص
- تقویت توحید و خداشناسی و رسیدن به این باور که موثر واقعی فقط خداست: می دانیم ریشه ریا غالبا یا طمع است در دنیا و مال دیگران، یا ترس از دست دادن و یا ترس از مورد سرزنش واقع شدن و...است.با توکل به خدای قادر توانا و توجه به عجز و ناتوانی خودمان و تمام انسان ها زمینه ریا از بین می رود.
- تلاوت قرآن کریم: بویژه آیات مربوط به توحید و توجه و تفکر در معانی آن
- استعاذه: یعنی پناه بردن به خدا از شیطان و ریا و... و کمک خواستن از خداوند برای مبارزه با هوای نفس
- کم کردن آرزوها: داشتن آرزوهای بلند و دست نیافتنی باعث می شود انسان تا آخر عمر دنبال تحصیل آن بوده و از دیگر چیزها باز بماند
- اخفای عمل در حد ممکن: باعث دور ماندن از نیت های غیر خدایی شده و رسیدن به اخلاص را آسانتر می کند
توجه دائمی به الگوهایی مانند معصومین و اشخاص برجسته و خاص: جنگیدن مولا علی (ع) با عمربن عبدود و دادن انگشتر از جمله نمونه های اخلاص واقعی است. زمانیکه در هواپیما از امام خمینی سوال می شود چه حسی دارید می بینیم بیانی دارند با این مضمون که حس خاصی ندارم. چون برایشان فرقی ندارد که همه درود بر خمینی بگویند یا مرگ بر خمینی.
ادامه
غالبا اینگونه تحقق نمی یابد که مثلا از امروز ما نیت کنیم تمام کارهایمان را برای خدا انجام داده و موفق شویم. خیر باید این عادت مشکل اما بسیار بسیار ضروری و خوب را کم کم در خودمان ایجاد کنیم. به عنوان مثال ابتدا یک صدقه برای خدا در خفا، بعد نماز شب برای خدا در خفا، بعد خدمت و... تا جائیکه تمام اعمال و رفتارمان برای خدا خالص شود.خداوند توفیق خالص کردن نیات و اعمالمان را برای خوش به ما عنایت بفرماید. انشالله.
